Masterplan Digital Skills – Zo zorgen we voor slim werken in de Smart Industry
17 mrt 2023 | Masterplan Digital Skills – Zo zorgen we voor slim werken in de Smart Industry
Hoe zorgen we ervoor dat de industrie in Noord-Nederland meekan met de tijd? Smart Industry vraagt om nieuwe afstemming van werk en skills, van opleiding en vacatures, van vraag en aanbod. Het Masterplan Digital Skills biedt daarvoor handreikingen.
Smart Industry, Industry 4.0; noem het hoe je het wilt, maar dat is waar we heen gaan. Slim ingerichte, vaker digitaal aangestuurde of lopende processen, gebruik van robots, sensoren en data. Dat zorgt voor betere opbrengsten, zuiniger energieverbruik, efficiëntere fabrieken, betere logistiek, enzovoorts. Noord-Nederland werkt er hard aan en boekt succes, maar loopt ook tegen uitdagingen aan.
Want vind ze maar eens, die mensen met skills die hun weg kennen in de nieuwe, digitale ontwikkelingen. De industrie heeft meer en meer moeite om vacatures in te vullen. Technisch vaardig personeel is steeds dunner gezaaid, steeds minder technische mensen komen er uit de schoolbanken. Met het oog op de nog verder toenemende vergrijzing, betekent dat een uitdaging van formaat voor de sector.
Dat is extra pregnant als je bedenkt dat de wereld van de Smart Industry razendsnel ontwikkelt. De technologie verandert in hoog tempo, wat steeds meer en andere skills vereist. De vraag naar digitaal geschoold personeel neemt alleen maar toe. Nu kan het slimmer maken van de industrie voor een heel klein beetje dat probleem van de personeelskrapte verzachten, maar genoeg is het zeker niet.
Vraag en aanbod
Dat klinkt als een gordiaanse knoop, maar dat is het niet. Tenminste: als de juiste stappen worden gezet. Lector Smart Sustainable Manufacturing Wilbert van den Eijnde van NHL Stenden en Marike Peterzon, Hogeschooldocent Smart Industry aan de Hanzehogeschool, schreven een ‘reddingsplan’, dat ze woensdag wereldkundig maken. Centraal daarin staat het ecosysteem rond Smart Industry dat in Noord-Nederland bestaat.
,,Dat hebben we grondig in kaart gebracht’’, vertelt Peterzon. ,,We hebben gekeken hoe de lijntjes lopen, welke initiatieven er ontplooid worden, hoe de samenwerkingen tussen bedrijfsleven en onderwijs en overheid gaan en meer. Dan zie je dat de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven soms lastig is. Wat het bedrijfsleven vraagt aan skills houdt geen gelijke tred met de vaardigheden die afgestudeerden hebben. Daar moeten we dus wat aan doen, en we hebben er ideeën over.’’
Twintig actiepunten zijn geformuleerd in het Masterplan om het ecosysteem verder te helpen als het gaat om digitale skills. Peterzon: ,,Drie speerpunten onderscheiden we: een leven lang leren, leren door te doen en flexibilisering. Ons idee is dat we vooral niet alleen naar jonge studenten moeten kijken om de schaarste op te lossen. Oudere werknemers kunnen zich ook ontwikkelen. Dat is een veel grotere groep, die niet mag worden vergeten.’’
De speerpunten zijn prima op die groep te leggen. ,,De digitalisering is gaande in de industrie. Oudere werknemers kunnen daar prima in mee, die kunnen nog veel nieuwe competenties ontwikkelen. Zij moeten een leven lang blijven leren. Dat doen ze vooral op de werkvloer, maar het onderwijs kan daarin ook een rol spelen door opleidingen en cursussen te organiseren. Dat mensen blijven leren, is een verantwoordelijkheid van de werkgever, vinden wij. Op de werkvloer lopen doorgaans mensen rond die best verder digitaal geschoold kunnen worden, als ze de kans maar krijgen.’’
Skillslabs
Het derde speerpunt, flexibilisering, past daar naadloos op. Van den Eijnde en Peterzon stellen dat het onderwijs meer ruimte moet bieden voor op maat gesneden opleidingen. ,,Het bedrijfsleven – we richten ons specifiek op MKB-bedrijven – is vaak geholpen met een klein deel van een opleiding. Als werknemers dat volgen, kunnen ze weer vooruit. Dan moeten HBO en MBO die mogelijkheid ook bieden. Wie binnenkomt met een lading ervaring, zou niet het hele opleidingsprogramma moeten hoeven doorlopen, maar eruit pikken wat nodig is.’’
En dat hoeft niet alleen in de schoolbanken. Integendeel. De manier van leren is uitstekend aan te passen zodat het hele ecosysteem daarvan profiteert. ,,Publiek-private samenwerkingen zijn hot. Die hebben we ook hard nodig. Bedrijven praten erin mee over wat studenten leren. De skillslabs die je steeds meer ziet verschijnen, zijn daarvan een uiting. Dat zijn kleine werkvloeren waar in de praktijk geleerd wordt. Zo sluit de opleiding beter aan op de vraag vanuit het bedrijfsleven.’’
De vrije ruimte die studenten hebben tijdens hun opleiding, kan beter ingezet worden voor dat leren in de praktijk. Peterzon: ,,Wij vinden dat de onderwijsinstellingen actief stageplaatsen in de Smart Industry zou moeten aanbieden om die vrije ruimte op te vullen. Het gaat erom dat school en praktijk beter op elkaar passen, zodat de skills van afgestudeerde studenten en bijlerende werknemers direct toepasbaar is in het bedrijf.’’
Tijdens het openingsprogramma van de beurs Main Industry krijgt Fred Hassert (CFO provincie Groningen en voorzitter van Samenwerking Noord) het Masterplan Digital Skills aangeboden. Tijdens de beurs, die op 22 en 23 maart in Martiniplaza Groningen plaats vindt, gaan bedrijven tijdens een kleine conferentie met elkaar in gesprek over het thema.
Klik hier om het Masterplan Digital Skills gratis te ontvangen